ජල සංරක්ෂණය

පසුගියදා පොළොන්නරුව ඓතිහාසික ගල්විහාර පුදබිමේ පැවති අලුත් සහල් මංගල්‍ය අවස්ථාවේදී ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ප්‍රකාශ කලේ ඉදිරි කාලයේ දී පැවතිය හැකි වියළි කාලගුණය නිසා ජලාශවල ජල මට්ටම් අඩුවීම සිදුවිය හැකි බැවින් නිසි කළමනාකරණයක් මත පවතින ජලය භාවිත කිරීමට ගොවි ජනතාව කටයුතු කළ යුතු බවය. පවත්නා වියළි දේශගුණය නිසා ජලාශවල ජල මට්ටම ශීඝ්‍රයෙන් පහළ බසින හෙයින් අප්‍රේල් 01 දින සිට යල කන්නයේ වගා කටයුතු සඳහා ජලය නිකුත් කළ යුතුව තිබූ නමුත් පරාක්‍රම සමුද්‍රය වැනි ජලාශවල ගොවි සංවිධාන නියෝජිතයන් එම තීරණයට විරුද්ධවීම නිසා ජලය නිකුත් කිරීම අප්‍රේල් 18 වැනිදා දක්වා කල් දමන ලදී. මේ තීරණය නිසා දින 18 ක් වැනි දීර්ඝ කාලයක් වැවේ ජලය වාෂ්පවී අපතේ යාම සිදුවන බැවින් ඉදිරියේ දී ජල හිඟයක් ඇතිවී වගා විනාශ වුවහොත් ගොවි නියෝජිතයන් එහි වගකීම භාරගත යුතු බවද එහිදී ප්‍රකාශ විය.

දේශගුණ විපර්යාසය හේතුවෙන් ජනතාවට මේ වන විට පෙර නොවූ විරූ ආකාරයෙන් ආන්තික කාලගුණ තත්ත්වයන්ට මුහුණදීමට සිදුවී ඇති බව අප දනිමු. එමගින් එදිනෙදා අවශ්‍යතාවයන් සඳහා ජලය සපයා ගැනීමට බාධා එල්ලවීම විශේෂයෙන් අවධානය යොමුකළ යුතු තත්වයකි. ලෝක ජනගහණයෙන් සියයට අසූවක් (80%) තම එදිනෙදා අවශ්‍යතා සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් ජලය සපයාගැනීමට නොහැකිවීමේ අවධානමකට මුහුණදී සිටිති.

නිසි කලට වැසි නොලැබීම නිසා නියං සමයන් හිදී අප රටේ ජනතාවට ද උග්‍ර ජල හිඟයකට මුහුණදීමට සිදුවේ. වියලි කලාපයේ ජනතාවට පමණක් නොව අගනුවර හා තදාසන්න නලජල පාරිභෝගිකයන්ටද මෙම ඉරණම පොදුය. එසේම වර්ෂා කාලයේදී අපේක්ෂා කරන මට්ටමටත් වඩා ජලය ලැබීමෙන් ගංවතුර තර්ජන වලට මුහුණදීමට සිදුවන අතරම ජලය කොතෙකුත් පැවතියද අපවිත්‍ර තත්ත්වය හේතුවෙන් භාවිතයට ගැනීමට නොහැකිවේ.

ජලය මිනිසාගේ මුලික අවශ්‍යතාවයකි. අවශ්‍ය පරිදි ජලය සපයාගැනීමට නොහැකිවීම නිසා ආහාර නිෂ්පාදන කිරීමට නොහැකිවීම, සනීපාරක්ෂක අවශ්‍යතා ඉටුකරගැනීමට බාධා ඇතිවීම, සෞඛ්‍ය පවත්වා ගැනීමට නොහැකිවීම වැනි කරුණු නිසා ජන ජීවිතය අඩාල වේ. එසේම ලොව පුරා බිලියන 1.5 ක ජනතාවක් තම ජීවනෝපාය සරිකර ගන්නේද ජලය මගිනි (පසුගිය මාර්තු 22 වැනිදාට යෙදුනු ලෝක ජල දිනයේ තේමාව වශයෙන් “වඩාත් හොඳ ජලය - වඩාත් හොඳ රැකියා” යොදා ගැනීමටද හේතුව එයයි) .

මෙවැනි පසුබිමක් තුල අප පෙරටත් වඩා බරපතල ලෙස ජල සංරක්ෂණය පිළිබඳව උනන්දු වීම අත්‍යාවශ්‍ය ය. නමුත් ජලයේ වැදගත්කම ගැන වඩාත් හොඳින් දන්නා වියලි කලාපයට අයත් පොළොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයේ ගොවි ජනතාවම ජල සංරක්ෂණ සම්බන්ධයෙන් මන්දෝත්සාහී වීම කණගාටුවට කරුණකි.

ජල සම්පත රැකගැනීම හා නිසි කළමනාකරණයකින් යුක්තව භාවිතා කිරීම ජනතාවගේ යුතුකම හා වගකීම වෙයි. ඒ සඳහා අවශ්‍ය පසුබිම සැකසීම ආණ්ඩුව විසින් සිදුකල යුතුය. වසර 2500 කට එහා ගිය අතීත ශ්‍රී ලාංකීය ශිෂ්ඨාචාරය පුරාවටම පාලක හා පාලිත දෙපිරිස විසින්ම මනා අන්තර් සහයෝගයෙන් යුතුව ජල සම්පත රැකගැනීම සඳහා උරදුන් ආකාරය පිළිබඳ සාධක හමුවේ. ඒවා පිළිබඳව අවධානය යොමුකිරීමෙන් වර්තමානයේ ආණ්ඩුවට හා ජනතාවට ද උගත හැකි පාඩම් බොහෝය. ඒවා අංශ කිහිපයක් යටතේ සාකච්ඡා කල හැකිය. වැව් හා වාරිමාර්ග පද්ධති ගොඩනැගීම, ජල සංරක්ෂණයට හිතකර භූමි පරිහරණ රටාව,  ජල සංරක්ෂණය හා බැඳුනු සංස්කෘතික පරිසරය හා නීති රීති පැනවීම යන අංශ ඒ අතරින් ප්‍රමුඛවේ.

ජලය සංරක්ෂණය කර වර්ෂා රහිත කාලයේදී ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ගබඩා කර තැබීම සඳහා නිර්මාණය කල වැව් පද්ධති (Tank cascade systems) ආශ්චර්යවත් නිමැවුමකි. මෑත යුගයේ බටහිර සංකල්ප ඔස්සේ ඉදිකෙරුණු විශාල ජලාශ රොන්මඩ තැන්පත්වී පිරිහී යද්දී වසර දහස්ගණනකට පෙර සිට පැවත එන වැව් පද්ධති තවමත් දැයට ජලය සපයයි. වර්තමාන පාලකයන්ට සිදුකරන්නට ඇත්තේ ඒවා රැකගැනීම පමණි.

අතීත ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන රාජධානි බොහොමයක් ස්ථාපනය කෙරුනේ පහතරට ප්‍රදේශ වලය. ඒ සඳහා මධ්‍යම කඳුකරය භාවිතා නොකළේ, ජලපෝෂක ප්‍රදේශ වශයෙන් පවත්වාගෙන යාමට විය හැකිය. ගංගාවල තිඹිරිගෙය වන වනාන්තර ආරක්ෂා කරගැනීමට අතීත මුතුන්මිත්තන් විශේෂ උනන්දුවක් දැක්වූ අතර වැව් තාවුල්ලට ද අත නොතැබීය. එසේම ජලයෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ලබා ගැනීමට ඔවුන් වගා කන්න තුනක් ගොවිතැන් කල ආකාරය ආණමඩුව, තෝනිගල සෙල්ලිපියේ දක්වා ඇත. අතීත ශ්‍රී ලංකාවේ ජල සංරක්ෂණයට හිතකර භූමි පරිහරණ රටාවක් ක්‍රියාත්මකවූ බවට එමගින් කදිම නිදසුන් සපයයි.

“ ගමයි - පන්සලයි, වැවයි - දාගැබයි”සංකල්පය මත පදනම්වූ අපේ රටේ ජල සංරක්ෂණය හා බැඳුනු සංස්කෘතික පරිසරයක් පැවතුනු බවට වප්මගුල, පැන් පිදීමේ පිංකම හා දියකැපීම දෙස් දෙයි. එමගින් ජලයට ගෞරව කිරීමේ සංස්කෘතියක් ජනතාව තුල මුල්බැසගෙන තිබුණු බව පැහැදිළිවේ.

එසේම බෙත්මේ සිරිත් හා කන්න රැස්වීම් වැනි සම්ප්‍රදායන් මගින් පමණක් නොව නීති පැනවීම මගින්ද අතීත ශ්‍රී ලංකාවේ ජල සංරක්ෂණය සිදුකෙරුණු බවට සාක්ෂි පවතී. බෙත්මේ සිරිත් මගින් වැවේ ජලය පවතින ප්‍රමාණය අනුව වගාකෙරෙන කුඹුරු ප්‍රමාණය සීමා කිරීම සිදුවිය. එසේම කන්න රැස්වීම පවත්වා යායේ සියල්ලන්ම එකම දිනයක වගා කටයුතු ආරම්භ කිරීම මගින්ද ජලය සංරක්ෂණයවේ.

අතීත ශ්‍රී ලංකාවේ රජවරුන් ජලය අපතේ හරින පුද්ගලයන් වරදකරුවන් බවට පත්කර ඔවුන්ගෙන් දඩ මුදල් අයකරගත් ආකාරය අම්පාර, කොන්ඩවටුවාන ටැම් ලිපියේ සඳහන් කර ඇත. එසේම කෘෂිකර්මාන්තයට ජලය සැපයීම වෙනුවෙන් “වී කුලිය”ක් රජයට අයකරගැනීම අනුරාධපුර රාජධානි සමයේ සිට ක්‍රියාත්මකවූ බව දක්නට ලැබේ.

දේශගුණ විපර්යාසය හමුවේ අපේ රටට මුහුණදීම සිදුවී ඇති ජල හිඟය අවමකර ගැනීම සඳහා අතීත රජ දරුවන්ගෙන් වර්තමාන පාලක කාරකාදීනටද ජල සංරක්ෂණ පාඩම් උගතහැකි බව පැහැදිළිය.